Ευθύνεται το εμβόλιο MMR (Εμ-Εμ-Αρ) για αυτιστικές διαταραχές;

γράφει για μας η κα. Μόντη Αικατερίνη, παιδίατρος ειδικευμένη στην αναπτυξιολογία-παιδονευρολογία

Με την αφιέρωση της 2ας Απριλίου στον αυτισμό , βρίσκω την ευκαιρία να σχολιάσω τις φήμες για το εμβόλιο ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας (γνωστό ως Εμ- Εμ- Αρ), ότι μπορεί να είναι ένοχο για τα αυξανόμενα κρούσματα των αυτιστικών διαταραχών. Πρόκειται για μια υπόθεση που είναι ήδη «παλιωμένη», περιέργως όμως εξακολουθεί να κυκλοφορεί και να επηρεάζει νέους γονείς, ακόμη και γιατρούς.

Το πρώτο που πρέπει να πούμε είναι ότι αυτή η φήμη ήταν και παρέμεινε μια ΥΠΟΘΕΣΗ, που ποτέ δεν τεκμηριώθηκε επιστημονικά, ούτε από τους εμπνευστές της. Παρέμεινε ένα υποθετικό ερώτημα, που το μόνο που την συντηρεί είναι το ότι ο αυτισμός δεν μπόρεσε να αποδοθεί σε κάποιο σαφές αίτιο, και βέβαια ότι φαίνεται να αυξάνεται στην εποχή μας.

Γιατί όμως το MMR; Τι το έκανε να μπει στο στόχαστρο;

Εάν δεν ακολουθήσουμε «θεωριες συνομωσίας», η πιθανότερη εξήγηση είναι ο λόγος ότι ο εμβολιασμός αυτός γίνεται χρονικά πολύ κοντά στην ηλικία που περιμένουμε την εμφάνιση της ομιλίας στα παιδιά. Έτσι, αν η ομιλία φαίνεται να καθυστερεί, ενοχοποιούμε ό,τι θυμόμαστε πιο κοντινό. Η υποψία εντούτοις για αυτισμό μπορεί να τεθεί πολύ πιο νωρίς από έναν έμπειρο εξεταστή, πολύ πιο νωρίς και από τον εμβολιασμό του MMR, ακυρώνοντας έτσι προκαταβολικά τη σχετική θεωρία. Υποθετικά, θα μπορούσε να φταίει ό,τιδήποτε συνέβη, ακόμη και από την εμβρυϊκή περίοδο. Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε πολλά: Τη γέννηση με καισαρική, τις εξωσωματικές γονιμοποιήσεις, την ηλικία τεκνοποίησης, τη σύγχρονη διατροφή, τα πυρηνικά, τα ραδιοκύματα της κινητής τηλεφωνίας, τη μόλυνση της ατμόσφαιρας, τα χημικά στις πάνες-βρακάκι  κλπ κλπ. Χαρακτηριστικά, μόλις πριν λίγες μέρες διάβασα σε Αμερικανικό περιοδικό, ότι στο στόχαστρο μπήκε ακόμη και το απλό αντιπυρετικό παρακεταμόλη. Οι υποθέσεις επιτρέπονται, και είναι η κινητήρια δύναμη της επιστήμης, από την υπόθεση όμως μέχρι την τεκμηρίωση η απόσταση είναι μεγάλη και απαιτείται μέθοδος. Και πραγματική τεκμηρίωση δεν έχει προκύψει για την υπόθεση του ΜΜR, ούτε για άλλο εμβόλιο (πριν από χρόνια, κάτι ανάλογο είχε γίνει με το εμβόλιο της ηπατίτιδας Β και τη συσχέτισή του με τη σκλήρυνση κατά πλάκας, που επίσης δεν αποδείχθηκε και ξεχάστηκε).

Και γιατί να μην είναι αλήθεια; Γιατί να μην δυσπιστούμε;

Δεν θα αδικούσα κανέναν που θα δήλωνε δύσπιστος. Οι φαρμακευτικές εταιρείες δεν είναι αγγελούδια, και ακόμη και οι γιατροί δεν μπορούν να «θωρακιστούν» από περιπτώσεις πλάνης ή/και σκοπιμοτήτων.   Ένας γονιός που είναι ενημερωμένος και ευαισθητοποιημένος πολίτης, έχει κάθε λόγο να διατηρεί επιφυλάξεις και να «το ψάχνει». Κάπου όμως υπάρχει ένα μέτρο, γιατί αν δεν το τηρήσουμε και το τραβήξουμε στα άκρα, θα μπορούσαμε αντίστροφα να σχολιάσουμε ότι αυτή η φήμη, παρά το ότι δεν  αποδείχθηκε συνεχίζει να τροφοδοτείται , οπότε ίσως κάποιους άλλους τους συμφέρει να κρατήσουμε την προσοχή μας στο εμβόλιο αυτό, αντί να αναζητήσουμε τον πραγματικό ένοχο (!).

Και τι θα γίνει στο κάτω κάτω αν δεν εμβολιάσω το παιδί μου, μέχρι να ξεκαθαρίσει το ζήτημα;

Κατ αρχάς το ζήτημα θεωρείται ξεκαθαρισμένο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ότι δεν αποδείχθηκε τίποτα. Δεύτερον και ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΑΤΟΝ,  η γενιά των σημερινών νέων γονιών –τουλάχιστον στις δυτικές κοινωνίες- υποτιμά γιατί δεν έχει καμία εμπειρία από τα νοσήματα που αποτρέπει το MMR: Η ιλαρά σκότωνε παιδιά- και εξακολουθεί να σκοτώνει και να τυφλώνει στις φτωχές χώρες- και μπορεί επίσης να προκαλέσει βαριά εγκεφαλίτιδα. Η ερυθρά είναι εξαιρετικά επικίνδυνη για τις εγκύους (δηλαδή το έμβρυο)- η τελευταία μικροεπιδημία ερυθράς στην Ελλάδα το 1993 σε ανεμβολίαστες εγκύους έφερε στον κόσμο παιδιά με σοβαρότατες αναπηρίες. Η παρωτίτιδα ήταν σημαντικός κίνδυνος για τη γονιμότητα. Συμπέρασμα: Αν οι γονείς δεν εμβολιάσουν με MMR τα παιδιά τους, όχι άμεσα αλλά σε κάποιον χρονικό ορίζοντα θα δούμε αναζωπυρώσεις αυτών των λοιμώξεων με απρόβλεπτες επιπτώσεις.  Δυστυχώς, παρατηρείται και ένα ανησυχητικό φαινόμενο από την πλευρά των γιατρών: υπό την πίεση της ανησυχίας των γονιών, πολλοί παιδίατροι για να αποφύγουν οποιαδήποτε περίπτωση να κατηγορηθούν, «νίπτουν τας χείρας»  και δεν εμβολιάζουν τα παιδιά, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την επανεμφάνιση των ασθενειών, και ενισχύοντας την εντύπωση ότι ίσως να υπάρχει δίκιο στην θεωρία του αυτισμού από MMR.

Και για το τέλος, δύο «υποψιασμένα» σημεία στον αντίποδα:

Το πρώτο είναι η στάση κάποιων γονιών να μην εμβολιάζουν το παιδί τους, βασιζόμενοι εν τούτοις στο «τείχος προστασίας» που δημιουργούν τα εμβολιασμένα παιδιά των άλλων. Πέρα από το πόσο ηθική είναι αυτή η στάση, το ζήτημα είναι ότι όσο περισσότεροι την υιοθετούν, τόσο αυτό το τείχος θα γκρεμίζεται. Το δεύτερο είναι ολίγον πιο πολιτικό: Αν ενισχυθεί μια αντιεμβολιαστική «μόδα», τόσο περιμένει η φτωχοποιημένη μας περίθαλψη να τα στερήσει από τους ασφαλισμένους, μετατρέποντάς τα από υποχρέωση της πολιτείας σε επιλογή του ασθενούς. Θα ήταν πολύ θλιβερό να δούμε επιδημίες στις οποίες θα τρέχουν όλοι να βρουν εμβόλιο, και δεν θα βρίσκουν ή θα τα πληρώνουν  πανάκριβα με τους γνωστούς νόμους της προσφοράς και της ζήτησης.

 Όσο για τον αυτισμό; Ο δρόμος είναι πολύ μακρύς ακόμη, το παζλ πολύ σύνθετο…