Τετάρτη 11 Απριλίου 2012

Απτική Ευαισθησία

Οι απτικοί υποδοχείς για το σύστημα αυτό βρίσκονται στο δέρμα. Το απτικό σύστημα έχει διπλή λειτουργία: και λειτουργία προστασίας (πχ για την διευκόλυνση της αποφυγής ενδεχόμενα επικίνδυνης λειτουργίας όπως όταν περπατάει μια αράχνη στο χέρι μας) και δράση διάκρισης (πχ να πιάσουμε ένα κέρμα αντί χαρτονομίσματος στην τσέπη μας).

Η απτική αμυντικότήτα είναι μια υπεραντίδραση στις εμπειρίες αγγίγματος. Πρωτοπεριγράφηκε από την A.J. Ayres κατά την διάρκεια μελέτης υπερδραστήριων παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες. Είναι επίσης το πρώτο πράγμα που εύκολα αναγνωρίζεται στο παιδί που δεν του αρέσει να το κρατούν. Πολλές μητέρες πίστευαν ότι τα μωρά τους τις απέρριπταν γιατί δεν ήταν τρυφερά ή αυτές τρυφερές.

Είναι πολύ εύκολο να το αναγνωρίσουμε ένα άτομο με απτική ευαισθησία. Αποφεύγει εξ ολοκλήρου το άγγιγμα κύρια από αγνώστους, δεν θέλει να βρωμίζει τα χέρια με κόλλα ή με μπογιές, είναι ιδιότροπο με τα ρούχα του (π.χ. τα μακριά μανίκια, μακριά παντελόνια, συγκεκριμένες υφές ρούχων, φόρεμα παπουτσιών κλπ). Μπορεί αυτό το άτομο να είναι επιθετικό στην προσπάθειά του να αποφύγει το άγγιγμα από τους συμμαθητές του. Επιπρόσθετα, μπορεί να έχει δυσκολία να σταθεί στην γραμμή ή μπορεί να θέλει να είναι ο τελευταίος της γραμμής ή αυτός που κρατά την πόρτα ενώ εισέρχονται οι συμμαθητές του ώστε να αποφύγει να έχει κάποιον από πίσω του ή μπροστά του.

Τα ρούχα είναι ένα συχνό πρόβλημα στο άτομο με απτική αμυντικότητα, ειδικά τα παπούτσια, κάλτσες, μάλλινα, λάστιχα και κορδόνια (Willbarger & Willbarger 1993). Τα περισσότερα άτομα με απτική αμυντικότητα κόβουν τις ετικέτες που τα κάνει να τις αισθάνονται σαν μαχαίρια (Anderson & Emmons 1996), αλλά πρέπει να ληφθεί φροντίδα ώστε αυτά τα κοψίματα να είναι πολύ προσεκτικά και χωρίς γωνίες. Συχνά θα χρειαστεί να βάλουν τα παπούτσια και τις κάλτσες τους πολλές φορές κάθε πρωί πριν συνηθίσουν την θέση των καλτσών ώστε να μην πονούν τα πόδια τους. Επίσης πρέπει να βρουν εσώρουχα που να μην τους γρατζουνάνε (επικαλυπτόμενα λάστιχα κλπ). Θα πρέπει τέλος να αποφύγουμε κάποια ρούχα που δεν μπορούν να φορέσουν (πχ μάλλινα).

Η υπερβολική ή μειωμένη ευαισθησία στον πόνο ή θερμοκρασία είναι συχνά μέρος του αυτισμού (Gillberg & Coleman 1992). «Μια φαγούρα μπορεί να την αισθανθώ σαν φωτιά και το απαλότερο καλοκαιρινό αεράκι μπορεί να το στείλει να φέρω το μπουφάν μου» (P.Mc Myllen αυτιστική ενήλικας). Επίσης μπορεί να χρειαστεί να φορέσει μπουφάν με κουκούλα όταν το air – condition το ενοχλήσει. Ο αέρας μπορεί να είναι επίσης ενοχλητικός. Σε κάποιους απλά δεν αρέσει η αίσθηση ή ο ήχος του αέρα (Willbarger & Willbarger 1993) αλλά κάποιοι όταν φυσάει έχουν πόνους στα αυτιά που τα παραλύουν. Έτσι μπορεί να χρειαστεί να φορούν κουκούλα ακόμα και το καλοκαίρι.

Δραστηριότητες που τυπικά ηρεμούν έναν άνθρωπο με απτική αμυντικότητα περιλαμβάνει αυτές που απαιτούν σταθερή και βαθειά απτική επαφή. Το ελαφρύ άγγιγμα μπορεί να είναι ερεθιστικό αλλά η σταθερή επαφή συχνά παράγει θετική αντίδραση στον αυτιστικό μαθητή (Ayres 1979). Το σταθερό άγγιγμα μπορεί να αναπτυχθεί με μπάλες γυμναστικής, σακουλάκια με ρύζι ή φασόλια, σκληρό μασάζ και πίεση ανάμεσα σε μαξιλάρια ή καρέκλες με σακουλάκια με φασόλια για παράδειγμα.

Συμπεριφορές που χρησιμοποιούν άτομα είτε για να ερεθιστούν με απτικό εισερχόμενο (απτική αναζήτησης) περιλαμβάνουν το επίμονο βάλσιμο των χεριών στις τσέπες, το κάθισμα στα χέρια και πόδια, συνεχή αγγίγματα αντικειμένων και το σπρώξιμο ή τρίψιμο αντικειμένων, τοίχων ή ανθρώπων. Συγκεκριμένες ευαισθησίες και ταραχές μπορούν να οδηγήσουν σε ξυσίματα, τσιμπήματα, τριψίματα, χτυπήματα ή δαγκώματα του εαυτού ή άλλου ή το τράβηγμα μαλλιών. Όταν δαγκώνονται για παράδειγμα, να σκεφτούμε σοβαρά ότι αυτό το κάνουν συνήθως για να σταματήσουν μια αίσθηση στο χέρι που είναι πιθανά πολύ ενοχλητική (σαν ένας «συνδυασμός μαχαιριού στο δέρμα και ηλεκτρικής εκκένωσης») (P.Mc Myllen αυτιστική ενήλικας). Το ηρεμιστικό αποτέλεσμα του δαγκώματος μπορεί να κρατήσει για λίγο και μετά να πρέπει να δαγκωθεί ξανά.

Βουρτσίζοντας το δέρμα με μια απαλή βούρτσα πριν το ντύσιμο μπορεί να κάνει τα ρούχα να γίνουν πιο ανεκτά στο δέρμα. Το βούρτσισμα που απευθύνεται και στους 2 τύπους των υποδοχέων, πρέπει να ακολουθείται από πίεση στις αρθρώσεις, σταματά την αμυντική αίσθηση προστασίας και διατηρεί την αίσθηση διάκρισης (Willbarger protocol). Το μασάζ στόματος και η σκληρή άσκηση επίσης βοηθά στην απτική αμυντικότητα, αλλά το γαργάλημα την χειροτερεύει (Willbarger & Willbarger 1993).

Αυτά τα «βουρτσίσματα» στηρίζονται σε συγκεκριμένη μέθοδο και πρέπει να εφαρμόζονται μόνο από εξειδικευμένους θεραπευτές σε αυτή την μέθοδο (Willbarger) και με συγκεκριμένο τύπο βούρτσας.

ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΑΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Πιθανές δυσλειτουργίες στην απτική λειτουργία μπορεί να περιλαμβάνουν τα κάτωθι:

·Αποφεύγει να «βρωμίζεται» (πχ με κόλλα, άμμο, δακτυλομπογιές)
·Εκφράζει άγχος κατά την προσωπική φροντίδα (πχ παλεύει ή κλαίει κατά το κούρεμα, το κόψιμο νυχιών, πλύσιμο προσώπου)
·Προτιμά κοντομάνικα ρούχα ενώ έχει κρύο ή μακρυμάνικα ενώ έχει ζέστη
·Εκδηλώνει άβολο συναίσθημα κατά το πλύσιμο των δοντιών (πχ κλαίει ή παλεύει)
·Είναι ευαίσθητο σε συγκεκριμένα υφάσματα (πχ συγκεκριμένα ρούχα ή πυτζάμες)
·Γίνεται ανήσυχο φορώντας τα παπούτσια ή τις κάλτσες
·Αποφεύγει να προχωρά ξυπόλυτο, ειδικά στην άμμο ή το γρασίδι
·Αντιδρά πολύ συναισθηματικά ή επιθετικά όταν το αγγίζουν
·Αποδιοργανώνεται στα πιτσιλίσματα με νερό
·Έχει δυσκολία να καθίσει στη γραμμή στο Σχολείο ή κοντά σε άλλους ανθρώπους
·Τρίβει ή ξύνει το σημείο του σώματος που του αγγίξαμε
·Αγγίζει ανθρώπους και αντικείμενα σε βαθμό που ενοχλεί τους άλλους
·Εμφανίζει ασυνήθιστη ανάγκη να αγγίζει συγκεκριμένα παιχνίδια, επιφάνειες ή υφές (πχ συνεχώς θέλει να ακουμπά αντικείμενα)
·Χαμηλή ενημερότητα πόνου και θερμότητας
·Δεν δείχνει να καταλαβαίνει όταν κάποιος το ακουμπά στα μπράτσα ή την πλάτη (πχ απάθεια)
·Αποφεύγει να φορά παπούτσια, προτιμά να είναι ξυπόλυτος
·Αγγίζει επίμονα ανθρώπους και αντικείμενα
·Δεν δείχνει να καταλαβαίνει ότι λερώθηκαν τα χέρια ή το πρόσωπό του
·Περπατά στις μύτες των ποδιών

Πρακτικές συμβουλές, οι οποίες δεν λύνουν το πρόβλημα, αλλά θα κάνουν το παιδί σας να νιώσει κάπως καλύτερα:
  • Χρησιμοποιείτε ΠΟΛΥ μαλακτικό. Πλύνετε ξανά και ξανά τα ρούχα και αφήνετε τα να μουλιάζουν κυριολεκτικά στο μαλακτικό.
  • Προτιμήστε μεταχειρισμένα ρούχα. Ρούχα που έχουν πλυθεί και ξαναπλυθεί και είναι φθαρμένα είναι πολύ πιο μαλακά από τα καινούρια ρούχα.
  • Τρίψτε καλά το παιδί μετά το μπάνιο του. Ξεκινήστε με λοσιόν, μετά με μαλακό πανί, έπειτα με σκληρότερο πανί ή πετσέτα και στο τέλος με βούρτσα, καθώς η ανοχή της αυξάνει και η απτική ευαισθησία της μειώνεται.
  • Κάντε στο παιδί ένα γερό μασάζ με λοσιόν στα μπράτσα, στους μηρούς, στα χέρια, στο λαιμό, στην πλάτη και στα πόδια. Αποφύγετε το στομάχι.
  • Ράψτε κάποιο μαλακό ύφασμα στο εσωτερικό των ρούχων του παιδιού. Κυρίως στο καλάρο και στις ραφές. Όταν πηγαίνετε για ψώνια, πάρτε μαζί το παιδί και ζητείστε του να αγγίξει τα διάφορα ρούχα και να σας πει με ποιο από όλα αισθάνεται πιο άνετα.
  • Τέλος, δοκιμάστε εσώρουχα από λύκρα, τα οποία ασκούν μια απαλή πίεση στο σώμα που ενδέχεται να ηρεμεί το παιδί.Σας υπενθυμίζουμε ότι όλες αυτές είναι λύσεις ανάγκης, οι οποίες ενδέχεται να μειώσουν προσωρινά την ευαισθησία του παιδιού.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου