Μεγαλώνοντας με αυτισμό

«Βγαίνω έξω και νοιώθω όλους τους θορύβους να έρχονται καταπάνω μου σαν να θέλουν το κακό μου»
Είναι τα λόγια ενός έφηβου με σύνδρομο Asperger όταν προσπάθησε να εξηγήσει πως αισθάνεται με τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος.
Σε όλες του τις μορφές ο αυτισμός - από την αυτιστική διαταραχή, την διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή και το σύνδρομο Asperger -  είναι μια διαταραχή στην επεξεργασία των πληροφοριών του περιβάλλοντος. Αυτό συνεπάγεται μια δυσκολία των ατόμων με αυτισμό (μεγαλύτερη ή μικρότερη) να προσαρμοστούν στις συνθήκες της καθημερινότητας που για όλους εμάς είναι αυτονόητες και σχετικά προβλέψιμες. Για ένα παιδί με αυτισμό δεν είναι καθόλου προβλέψιμο και αυτονόητο ότι έξω στον δρόμο θα έχει έντονους ήχους, ότι στο σχολείο μπορεί κάποιος να το πειράξει, ότι η μαμά του μπορεί να αργήσει λίγο να πάει να το πάρει, τότε του φαίνονται όλα τόσο άδικα και απρόβλεπτα γεμάτα με αρνητικές εκπλήξεις και είναι λογικό να κλαίει, να φωνάζει ή να εμφανίζει έντονο θυμό. Το παιδί δεν μπορεί να περιγράψει στην γλώσσα των "άλλων" αυτά που νοιώθει και η μόνη διέξοδος του είναι οι παραπάνω συμπεριφορές. Η δυσκολία που υπάρχει στην επικοινωνία δυσχεραίνει τα πράγματα. 
Τι γίνετε όμως όταν το παιδί μεγαλώνει και έχει φτάσει στην εφηβεία; Θα έχει μάθει να διαχειρίζεται το άγχος του και τον θυμό του; Θα μπορέσει να αναπτύξει διαπροσωπικές - κοινωνικές σχέσεις με άλλα άτομα της ηλικίας του; Έχει μάθει να εξηγεί τι ακριβώς του συμβαίνει και να ζητάει βοήθεια όταν χρειάζεται; Πώς θα αυτοεξυπηρετηθεί σε ένα επαγγελματικό Λύκειο ή μια εκπαιδευτική σχολή; Θα μπορέσει να κάνει μια δουλειά έστω και απλή; Θα κάνει σχέσεις με το άλλο φύλο; Μπορεί να κάνει οικογένεια;
Αυτές είναι λίγες μόνο από τις ερωτήσεις που έχει κάθε γονιός που μεγαλώνει ένα παιδί στο φάσμα του αυτισμού.  Τα παιδιά με αυτισμό παρακολουθώντας ειδικά παιδαγωγικά προγράμματα, αλλά και καθώς και τα ίδια ωριμάζουν, καταφέρνουν στο δικό τους χρόνο και ανάλογα με το επίπεδο από το οποίο ξεκίνησαν να εκπαιδευτούν σε δεξιότητες αυτοεξυπηρέτησης ή σε κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες. Η πρόγνωση για την ενήλικη ζωή είναι ένα δύσκολο εγχείρημα για τους εδικούς. Το σίγουρο είναι ότι κάποιου είδους καθοδήγηση θα είναι πάντοτε απαραίτητη. Αυτή η καθοδήγηση ποικίλλει σε βαθμό και συχνότητα ανάλογα με το τρέχον επίπεδο των καθημερινών, επικοινωνιακών, κοινωνικών δεξιοτήτων του κάθε ατόμου με αυτισμό. Στις πιο λειτουργικές περιπτώσεις, το άτομο καταφέρνει να αυτονομηθεί, να ζήσει χωρίς τους γονείς του, να βρει δουλειά, να κάνει σχέσεις με το άλλο φύλο. Στις λιγότερο λειτουργικές περιπτώσεις, ο βαθμός αυτονομίας που κατακτά ένας ενήλικας είναι πιο περιορισμένος και ποικίλλει από συμβίωση και φροντίδα από τους γονείς, ως ημι-αυτόνομη συμβίωση και εύρεση δουλειάς ή ημι-απασχόλησης. Εδώ η ανάγκη για καθημερινή παρέμβαση και υποστήριξη είναι σαφώς μεγαλύτερη.
Η συνεργασία με ψυχολόγο ή ψυχοθεραπευτή και λογοθεραπευτή είναι απαραίτητη για να καταφέρει το παιδί σε κάθε περίπτωση να ενταχθεί πιο εύκολα στο κοινωνικό πλαίσιο.


Τζιλέρογλου Καλλιόπη  Λογοθεραπεύτρια MSc