Αυτισμός και πρόγραμμα Son-Rise (θεραπεία με παιχνίδι)

Η ιστορία του Son-Rise
To Son-Rise πρόγραμμα δημιουργήθηκε από τους Neil Kaufman και Samahria Lyte Kaufman όταν ο γιός τους Raun διαγνώστηκε με σοβαρό αυτισμό στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές του 1970. Όταν ο Raun εμφάνισε αυτιστικές συμπεριφορές μετά από μια σειρά από λοιμώξεις του αυτιού, οι Kaufmans στράφηκαν στην ιατρική κοινότητα για τη διάγνωση και πρώιμη παρέμβαση. Ανικανοποίητοι από τις απαντήσεις των ειδικών και από την πρόγνωση ότι ο αυτισμός είναι αθεράπευτη διαταραχή, ξεκίνησαν ένα δικό τους πρόγραμμα βασισμένο στην ιδέα ότι το παιδί τους εμφανίζει αυτές τις συμπεριφορές για κάποιον λόγο που κάνει αίσθηση μόνο σε αυτόν. Οι γονείς του  προσπάθησαν να επικοινωνήσουν μαζί του όχι προκαλώντας το παιδί σε δικές τους συμπεριφορές αλλά πλησιάζοντας το παιδί με την μίμηση όλων των στερεοτυπικών κινήσεων(λικνίσματα, περιστροφή χεριών κ.α.) ενώ παράλληλα εισήγαγαν την βλεματική  επαφή, τον λόγο κ.α. Έτσι λοιπόν αυτό το εντατικό πρόγραμμα μετέτρεψε τον Raun από ένα βουβό και αποσυρμένο παιδί με δείκτη νοημοσύνης κάτω του 30 σε ένα νεαρό με υψηλή λεκτική επικοινωνία και κοινωνική αλληλεπίδραση με δείκτη νοημοσύνης κοντά στην ιδιοφυία.
Χωρίς να δίνει ιδιαίτερη σημασία στην προηγούμενη κατάστασή του, ο Raun αποφοίτησε από ένα πανεπιστήμιο της Άιβι Λιγκ (Ivy League University) και πήγε να γίνει ο διευθυντής ενός εκπαιδευτικού κέντρου για παιδιά σχολικής ηλικίας. Επί του παρόντος διδάσκει οικογένειες και άτομα στο Θεραπευτικό Κέντρο Αυτισμού της Αμερικής. Μετά τη δημοσίευση του πρώτου σε πωλήσεις βιβλίου, Son-Rise και το βραβείο από το NBC για την ταινία «Son-Rise: Ένα θαύμα αγάπης», οι Kaufmans κατακλύστηκαν από αιτήματα για βοήθεια.
Ανταποκρινόμενοι στο αίτημα αυτό, οι Kaufmans ίδρυσαν το Ινστιτούτο Επιλογής και το Θεραπευτικό Κέντρο Αυτισμού της Αμερικής, όπου προσφέρουν το Πρόγραμμα Son-Rise από το 1983.

Πώς ωφελούνται τα παιδιά με αναπηρία από τις αρχές και τις τεχνικές του Προγράμματος Son-Rise;

•    Η συμμετοχή στις επαναληπτικές και τελετουργικές συμπεριφορές ενός παιδιού παρέχει το κλειδί για το ξεκλείδωμα του μυστηρίου αυτών των συμπεριφορών και διευκολύνει τη βλεμματική επαφή, τη κοινωνική ανάπτυξη και την ένταξη των άλλων στο παιχνίδι.
•    Η αξιοποίηση του κινήτρου του κάθε παιδιού προάγει τη μάθηση και δημιουργεί τα θεμέλια για εκπαίδευση και απόκτηση δεξιοτήτων.
•    Η διδασκαλία μέσω διαδραστικού παιχνιδιού έχει ως αποτέλεσμα την ενεργή και ουσιαστική κοινωνικοποίηση και επικοινωνία.
•    Η χρήση ενέργειας, διέγερσης και ενθουσιασμού απασχολεί το παιδί και εμπνέει μια συνεχή αγάπη μάθησης και αλληλεπίδρασης.
•    Η υιοθέτηση μιας μη κριτικής και αισιόδοξης στάσης μεγιστοποιεί την απόλαυση, την προσοχή και την επιθυμία του παιδιού σε κάθε σημείο του Προγράμματος Son-Rise.
•    Η τοποθέτηση του γονέα ως η πιο σημαντική και διαρκής πηγή γνώσεων του παιδιού παρέχει μια συνεπής και πειστική εστίαση στην κατάρτιση, την εκπαίδευση και την έμπνευση.
•    Η δημιουργία ενός ασφαλούς έργου / παιχνιδιού και χωρίς να αποσπάται η προσοχή διευκολύνει το βέλτιστο περιβάλλον για μάθηση και ανάπτυξη.

Αρχές θεραπείας του αυτισμού σύμφωνα με το Πρόγραμμα Son-Rise

•    Οι δυνατότητες του παιδιού σας είναι απεριόριστες.
•    Ο αυτισμός δεν είναι μια συμπεριφορική διαταραχή.
•    Το κλειδί για τη μάθηση το κρατούν τα κίνητρα και όχι η επανάληψη.
•    Οι "έμμονες" συμπεριφορές του παιδιού σας έχουν μεγάλη σημασία και αξία.
•    Ο γονιός είναι η καλύτερη πηγή γνώσεων ενός παιδιού.
•    Το παιδί σας μπορεί να έχει πρόοδο σε σωστό περιβάλλον.
•    Οι γονείς και οι επαγγελματίες είναι πιο αποτελεσματικοί όταν νιώθουν άνετα με τα παιδιά τους, αισιόδοξοι για τις ικανότητες του παιδιού τους και ελπιδοφόρα για το μέλλον των παιδιών τους.
•    Το Πρόγραμμα Son-Rise μπορεί να συνδυαστεί αποτελεσματικά με άλλες καλές θεραπείες, όπως οι βιοϊατρικές παρεμβάσεις, θεραπεία αισθητηριακής ολοκλήρωσης, διαιτητικές αλλαγές (χωρίς γλουτένη/καζεΐνη), θεραπεία ακουστικής ολοκλήρωσης κ.α.

Τζιλέρογλου Καλλιόπη Λογοθεραπεύτρια MSc

Ειδικευμένη στις Επικοινωνιακές Διαταραχές κατά την Ανάπτυξη

Τα πρόωρα βρέφη αντιμετωπίζουν περισσότερα ψυχολογικά προβλήματα;

Τα παιδιά που γεννιούνται σχετικά πρόωρα-μεταξύ της 32^ης και 35^ης εβδομάδας κύησης- έχουν 4 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιάσουν προβλήματα συμπεριφοράς μέχρι τα 4 χρόνια τους σε σχέση με τα μη πρόωρα βρέφη. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε έρευνα που διεξήχθη στην Ολλανδία.

Οι Ολλανδοί επιστήμονες διεξήγαγαν έρευνα κοορτής σε εθνικό επίπεδο, σε δείγμα 1000 παιδιών που γεννήθηκαν πρόωρα και 577 που γεννήθηκαν φυσιολογικά. Χρησιμοποιώντας το ερωτηματολόγιο αξιολόγησης συμπεριφοράς Child Behavior Checklist, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα παιδιά που γεννήθηκαν πρόωρα έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες εμφάνισης συμπεριφορικών και συναισθηματικών προβλημάτων. Τα αγόρια εμφάνισαν συχνότερα προβλήματα εξωτερίκευσης συμπεριφοράς, όπως η διάσπαση προσοχής, ενώ τα κορίτσια παρουσίασαν την τάση να εμφανίζουν εσωστρέφεια. Επιπλέον, όσα παιδιά γεννήθηκαν πρόωρα εμφανίζουν σε μεγαλύτερο ποσοστό ψυχοσωματικά προβλήματα. Άλλα προβλήματα που εντοπίστηκαν στα παιδιά αυτά περιλαμβάνουν αντιδραστικότητα, άγχος και κατάθλιψη, διαταραχές ύπνου, προβλήματα συγκέντρωσης, καθώς και επιθετική συμπεριφορά.

Σύμφωνα με την έρευνα, τα γεννημένα πρόωρα κορίτσια επηρεάζονται σε μεγαλύτερο βαθμό ως προς τη συμπεριφορά και τη συναισθηματική τους κατάσταση σε σχέση με τα αγόρια.Η μελέτη ωστόσο λόγω της μεθοδολογίας της μένει να επιβεβαιωθεί σε μεγαλύτερο αριθμό περιστατικών.

Πηγή: contemporaryobgyn.net

Τι είναι η λογοθεραπεία και οι πιο συχνές ερωτήσεις γονέων

Η Λογοθεραπεία, πλέον πολύ διαδεδομένη στις μέρες μας, είναι ο επιστημονικός κλάδος (παραϊατρικός) που ασχολείται με την παθολογία του προφορικού και γραπτού λόγου. Ασχολείται με τις διαταραχές επικοινωνίας , ομιλίας, φωνής, λόγου, μάσησης και κατάποσης σε παιδιά και ενήλικες και με την ερευνά των διαταραχών αυτών, όποια κι αν είναι τα αίτια που προκάλεσαν την διαταραχή, όπως: αναπτυξιακή, λειτουργική, σύνδρομα, εξελικτική, νευρολογική, ψυχιατρική και εκφυλιστική.
 Σκοπός της Λογοθεραπείας είναι η πρόληψη, η διάγνωση, η πρόγνωση και η αποκατάσταση των διαταραχών του λόγου, ομιλίας, φωνής και επικοινωνίας. Ο Λογοθεραπευτής ακολουθεί μια σειρά δοκιμασιών, για να αναλύσει και να αξιολογήσει τον λόγο, την ομιλία και την επικοινωνία του παιδιού / ενήλικα. Καταρτίζει και εκτελεί εξατομικευμένο πρόγραμμα παρακολούθησης συνεδριών λογοθεραπείας για τη βελτίωση και αποκατάσταση των διαταραχών. Απαραίτητη είναι η συνεργασία και η παραπομπή σε ειδικούς άλλων ειδικοτήτων, όπως γιατροί, ψυχολόγοι, φυσιοθεραπευτές, ειδικοί παιδαγωγοί και εργοθεραπευτές, για την καλύτερη αντιμετώπιση των διαταραχών και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του ατόμου.
Συχνές ερωτήσεις γονέων:
Μήπως το παιδί μου χρειάζεται λογοθεραπεία;
Κάποιες ενδείξεις είναι:

• Δεν κατανοεί πάντα αυτό που του λέτε, δεν αντιδρά κατάλληλα στις οδηγίες που του δίνετε ή δεν ανταποκρίνεται στις προσπάθειες που κάνετε να επικοινωνήσετε μαζί του.
• Μιλά "μωρουδίστικα" και η ομιλία του δεν έχει "καθαρίσει". Πρόσωπα που δεν το βλέπουν συχνά δεν το καταλαβαίνουν.
• Η άρθρωσή του δεν έχει ακρίβεια και ορισμένες φορές ακούγεται σαν να "μασάει" τις λέξεις.
• Δεν έχει λεξιλόγιο το ίδιο πλούσιο με άλλα παιδιά της ηλικίας του. Παρότι είναι σε ηλικία που πηγαίνει σε παιδικό σταθμό κάνει φράσεις μόνο με δύο-τρεις λέξεις χωρίς να χρησιμοποιεί άρθρα, προθέσεις, ή άλλα γραμματικά στοιχεία ή δε συντάσσει σωστά.
• Δε δείχνει σημεία επικοινωνίας με το περιβάλλον. Δεν αντιδρά σε ήχους.
• Κάνει στερεοτυπικές, μονότονες και επαναλαμβανόμενες κινήσεις του σώματος, των άκρων ή του κεφαλιού. Δεν εδραιώνει βλεμματική επαφή με πρόσωπα ή αντικείμενα. Το παιχνίδι του είναι μηχανικό και δεν έχει συμβολισμό. Ασχολείται με ιδιόρρυθμο τρόπο με τα αντικείμενα και τα παιχνίδια του και έχει εμμονές. Η ομιλία του αρκετές φορές είναι άσχετη με τη συζήτηση ή με τις ερωτήσεις που του κάνετε.
• Δυσκολεύεται να ξεκινήσει να μιλά, κολλάει στον πρώτο ήχο της λέξης ή επαναλαμβάνει πολλές φορές την πρώτη συλλαβή. Επαναλαμβάνει μικρές λέξεις όπως το "και" ή τα άρθρα των λέξεων.
• Δυσκολεύεται να μάθει πράγματα καθημερινής ρουτίνας ακόμα και μετά από πολλές προσπάθειες. Δεν διατηρεί αυτή τη γνώση και το ίδιο πράγμα δεν μπορεί να το ξανακάνει την επόμενη μέρα.
• 'Έχει δυσκολίες στο γραπτό λόγο δηλαδή στη ανάγνωση και τη γραφή.

Το παιδί με δυσκολίες στην ομιλία, το λόγο ή την επικοινωνία δεν παρουσιάζει απαραιτήτως όλες τις ανωτέρω ενδείξεις. Εάν παρατηρείτε έστω και ένα από τα ανωτέρω χαρακτηριστικά καλό θα είναι να επικοινωνήσετε με έναν λογοθεραπευτή.

Από ποια ηλικία μπορεί να ξεκινήσει το παιδί μου λογοθεραπεία; 

• Ο χρόνος έναρξης εξαρτάται από το είδος της διαταραχής και τους παράγοντες που εμπλέκονται. Για παράδειγμα, σε ένα παιδί με κάποιο σύνδρομο ή με εγκεφαλική παράλυση, η παρέμβαση μπορεί να αρχίσει από τους πρώτους μήνες της ζωής με συμβουλευτική των γονέων και στη συνέχεια με συμμετοχή τους στις συνεδρίες του παιδιού. Ένα παιδί που δεν λέει κάποιο φώνημα δεν είναι σκόπιμο να αρχίσει θεραπεία πριν από την ηλικία σχηματισμού του συγκεκριμένου φωνήματος εφόσον δεν συντρέχουν άλλοι λόγοι τους οποίους αποκλείει μία σωστή εκτίμηση.

Το παιδί μου μιλάει αλλά δεν μπορεί να πει κάποια γράμματα, τι να κάνω;

•  Η δυσκολία που παρουσιάζουν κάποια παιδιά στην παραγωγή συγκεκριμένων ήχων/φωνημάτων αποτελεί το πιο συχνό πρόβλημα ομιλίας σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, κυρίως. Αυτό συνήθως οφείλεται σε μη ακριβής τοποθέτηση, δηλαδή το παιδί δεν ακολουθεί τον ακριβή τρόπο παραγωγής του κάθε ήχου η οποία μπορεί να οφείλεται σε μη καλό μυολειτουργικό έλεγχο των μυών του προσώπου. Κάθε δυσκολία στην ομιλία ενός παιδιού θα πρέπει να αξιολογείται από έναν λογοθεραπευτή με γνώμονα πάντα την ηλικία του, ώστε να αποκατασταθεί και να μην παρουσιάσει συνέπειες στην μετέπειτα σχολική πορεία του. 

Πότε μιλάμε για καθυστέρηση λόγου; 

Μιλάμε για καθυστέρηση λόγου όταν το παιδί σας πλησιάζει την ηλικία των 3 ετών και:

• Επικοινωνεί μόνο με νοήματα (δείχνει αυτό που θέλει)
• Λέει μόνο συλλαβές ή λέξεις όπως μαμά, μπαμπά, παππού, γιαγιά, νερό (λεξιλόγιο < 10)
• Δυσκολεύεται να μιμηθεί λεξούλες που του λέμε
• Ο λόγος του είναι ακατανόητος από το κοινωνικό περιβάλλον
• Δεν ακολουθεί εντολές ή οδηγίες (π.χ. Φέρε τα παπούτσια σου)
• Δεν κάνει συνδυασμούς λέξεων (π.χ. φράσεις: μαμά βόλτα, μικρές προτάσεις: μαμά τρώει μήλο)
• Δεν αναγνωρίζει τα βασικά χρώματα (μπλε, κόκκινο, κίτρινο)
• Δεν απαντά σε ερωτήσεις τύπου «ΝΑΙ/ ΟΧΙ»
• Βέβαια μπορεί να γνωρίζει και να δείχνει μέρη του σώματός του, τα ρούχα του, κάποια φρούτα και παιχνίδια, αλλά μην τα κατονομάζει 

Γιατί είναι σημαντική η πρώιμη παρέμβαση;

•  Η σπουδαιότητα της πρώιμης παρέμβασης πρέπει να υπογραμμιστεί καθώς με το πέρασμα του χρόνου οι δυσκολίες του παιδιού εδραιώνονται αφού συνηθίζει να λειτουργεί στο λανθασμένο πρότυπο μάθησης, λόγου ή συμπεριφοράς και καθίσταται ακόμα πιο δύσκολη η αρμονική ένταξη του στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.

Τζιλέρογλου Καλλιόπη Λογοθεραπεύτρια MSc

Ειδικευμένη στις Επικοινωνιακές Διαταραχές κατά την Ανάπτυξη 

Μεγαλώνοντας με αυτισμό

«Βγαίνω έξω και νοιώθω όλους τους θορύβους να έρχονται καταπάνω μου σαν να θέλουν το κακό μου»
Είναι τα λόγια ενός έφηβου με σύνδρομο Asperger όταν προσπάθησε να εξηγήσει πως αισθάνεται με τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος.
Σε όλες του τις μορφές ο αυτισμός - από την αυτιστική διαταραχή, την διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή και το σύνδρομο Asperger -  είναι μια διαταραχή στην επεξεργασία των πληροφοριών του περιβάλλοντος. Αυτό συνεπάγεται μια δυσκολία των ατόμων με αυτισμό (μεγαλύτερη ή μικρότερη) να προσαρμοστούν στις συνθήκες της καθημερινότητας που για όλους εμάς είναι αυτονόητες και σχετικά προβλέψιμες. Για ένα παιδί με αυτισμό δεν είναι καθόλου προβλέψιμο και αυτονόητο ότι έξω στον δρόμο θα έχει έντονους ήχους, ότι στο σχολείο μπορεί κάποιος να το πειράξει, ότι η μαμά του μπορεί να αργήσει λίγο να πάει να το πάρει, τότε του φαίνονται όλα τόσο άδικα και απρόβλεπτα γεμάτα με αρνητικές εκπλήξεις και είναι λογικό να κλαίει, να φωνάζει ή να εμφανίζει έντονο θυμό. Το παιδί δεν μπορεί να περιγράψει στην γλώσσα των "άλλων" αυτά που νοιώθει και η μόνη διέξοδος του είναι οι παραπάνω συμπεριφορές. Η δυσκολία που υπάρχει στην επικοινωνία δυσχεραίνει τα πράγματα. 
Τι γίνετε όμως όταν το παιδί μεγαλώνει και έχει φτάσει στην εφηβεία; Θα έχει μάθει να διαχειρίζεται το άγχος του και τον θυμό του; Θα μπορέσει να αναπτύξει διαπροσωπικές - κοινωνικές σχέσεις με άλλα άτομα της ηλικίας του; Έχει μάθει να εξηγεί τι ακριβώς του συμβαίνει και να ζητάει βοήθεια όταν χρειάζεται; Πώς θα αυτοεξυπηρετηθεί σε ένα επαγγελματικό Λύκειο ή μια εκπαιδευτική σχολή; Θα μπορέσει να κάνει μια δουλειά έστω και απλή; Θα κάνει σχέσεις με το άλλο φύλο; Μπορεί να κάνει οικογένεια;
Αυτές είναι λίγες μόνο από τις ερωτήσεις που έχει κάθε γονιός που μεγαλώνει ένα παιδί στο φάσμα του αυτισμού.  Τα παιδιά με αυτισμό παρακολουθώντας ειδικά παιδαγωγικά προγράμματα, αλλά και καθώς και τα ίδια ωριμάζουν, καταφέρνουν στο δικό τους χρόνο και ανάλογα με το επίπεδο από το οποίο ξεκίνησαν να εκπαιδευτούν σε δεξιότητες αυτοεξυπηρέτησης ή σε κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες. Η πρόγνωση για την ενήλικη ζωή είναι ένα δύσκολο εγχείρημα για τους εδικούς. Το σίγουρο είναι ότι κάποιου είδους καθοδήγηση θα είναι πάντοτε απαραίτητη. Αυτή η καθοδήγηση ποικίλλει σε βαθμό και συχνότητα ανάλογα με το τρέχον επίπεδο των καθημερινών, επικοινωνιακών, κοινωνικών δεξιοτήτων του κάθε ατόμου με αυτισμό. Στις πιο λειτουργικές περιπτώσεις, το άτομο καταφέρνει να αυτονομηθεί, να ζήσει χωρίς τους γονείς του, να βρει δουλειά, να κάνει σχέσεις με το άλλο φύλο. Στις λιγότερο λειτουργικές περιπτώσεις, ο βαθμός αυτονομίας που κατακτά ένας ενήλικας είναι πιο περιορισμένος και ποικίλλει από συμβίωση και φροντίδα από τους γονείς, ως ημι-αυτόνομη συμβίωση και εύρεση δουλειάς ή ημι-απασχόλησης. Εδώ η ανάγκη για καθημερινή παρέμβαση και υποστήριξη είναι σαφώς μεγαλύτερη.
Η συνεργασία με ψυχολόγο ή ψυχοθεραπευτή και λογοθεραπευτή είναι απαραίτητη για να καταφέρει το παιδί σε κάθε περίπτωση να ενταχθεί πιο εύκολα στο κοινωνικό πλαίσιο.


Τζιλέρογλου Καλλιόπη  Λογοθεραπεύτρια MSc